این روزها با پدید آمدن بیماری‌های مختلف و مصرف داروهای کورتیزون برای درمان برخی از آن ها، شاید برای شما هم جالب باشد که بدانید عوارض کورتیزون چیست؟ از آن جایی که کورتیزون یک داروی ضدالتهابی است؛ برای درمان بیماری‌های متنوعی مانند واکنش‌های آلرژیک، مشکلات پوستی، آرتروز و مواردی از این قبیل تجویز می‌شود.
با این وجود استفاده از این دارو عوارض خاص خود را دارد. بنابراین کورتیزون اصولاً توسط پزشکان، در مواردی تجویز می‌شود که فواید آن خیلی بیشتر از عوارض آن باشد. در هر حال برای آشنایی بیشتر با عوارض کورتیزون در این مقاله از اسنپ مارکت به بیان عوارض کورتیزون پرداختیم. در صورت تمایل می‌توانید تا پایان ما را همراهی کنید.
کورتیزون چیست؟
قبل از این که بدانید عوارض کورتیزون چیست؟، بهتر است ابتدا با خود کورتیزون آشنا شوید. عموماً کورتیزون به داروهای ضدالتهابی گفته می‌شود که پزشکان جهت درمان بسیاری از بیماری‌ها مانند آرتروز، مشکلات چشمی، مشکلات پوستی مثل لوپوس و برخی سرطان‌ها تجویز می‌کنند. با توجه به موارد گفته شده می‌توان گفت این داروها برای درمان بسیاری از بیماری‌ها به کار می‌روند. با این وجود قابل ذکر است که در مقابل، عوارض جانبی هم برای بیماران دارد.
عوارض کورتیزون چیست؟
مصرف داروهای کورتیزون هم حساسیت خاص خود را دارد. در واقع این داروها باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌شوند بنابراین اگر نسبت به آن حساسیت دارید، از مصرف آن جداً خودداری کنید. مصرف کورتیزون باعث می‌شود بدن در برابر عفونت‌های قبلی ضعیف شود، گاهی ممکن است بر اثر مصرف آن، عفونت تازه ای در بدن ایجاد شود. بنابراین اگر به تازگی دچار بیماری ویروسی یا عفونتی شده اید، بهتر است قبل از مصرف کورتیزون حتماً با پزشک مشورت کنید.
با توجه به حساسیت مصرف این داروها بهتر است در زمان مصرف داروهای کورتیزون، با بیماران یا افرادی که دچار عفونت هستند، روبرو نشوید. تزریق واکسن نیز اگر از نوع ویروس زنده باشد، در حین استفاده از داروهای کورتیزون ممنوع است. دقت داشته باشید قطع ناگهانی کورتیزون نیز به هیچ وجه توصیه نمی‌شود و باید تحت نظر پزشک و به صورت تدریجی انجام شود. از عوارض مصرف سر خود کورتیزون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- کبودی و تغییر رنگ پوست بدن
- خستگی
- سرگیجه
- بی خوابی
- افزایش وزن
- تنگی نفس
- مشکلات چشمی
- تورم
- تشنج
- حالت تهوع و درد معده
هورمون کورتیزول چیست؟
در حالت کلی برای تعریف هورمون کورتیزول می‌توان گفت از دسته هورمون‌های استروئیدی است که باعث واکنش نشان دادن بدن در برابر استرس می‌شود. بنابراین به هورمون استرس نیز مشهور است. در واقع دلیل این نامگذاری، بالا رفتن سطح کورتیزول در شرایط و موقعیت‌های پراسترس و تنش زا است.
نقش اصلی هورمون کورتیزول مربوط به متابولیسم بدن می‌شود. این هورمون از طریق تحریک کبد باعث افزایش تولید قندخون در بدن می‌شود. کورتیزول همچنین در تبدیل چربی، کربوهیدرات و پروتئین به انرژی مورد استفاده بدن مؤثر است. سطح هورمون کورتیزول در طول روز بالا و پایین می‌شود. در اوخر شب نیز سطح آن به پایین‌ترین سطح خود می‌رسد.
با توجه به نقش اساسی این هورمون، بالا و پایین بودن بیش از حد آن نیز برای بدن مضر و باعث بروز بیماری‌هایی می‌شود. به عنوان مثال، سندروم کوشینگ از جمله بیماری‌هایی است که در اثر بالا بودن سطح کورتیزول ایجاد می‌شود. گاهی اوقات افراد به صورت خودسرانه با مصرف دارو باعث ایجاد اختلال در سطح این هورمون می‌شوند.
به دنبال یافتن عوارض کورتیزون چیست؟ می‌توان به بیماری سندروم کوشینگ اشاره کرد که شایع ترین علت آن مصرف داروهای استروئیدی کورتیزون است. داروهای کورتیزون، بعد از مصرف، توسط سلول‌های بدن به خصوص در کبد به کورتیزول تبدیل می‌شوند.
کورتیزول پایین نشانه چیست؟
هورمون کورتیزول که توسط غدد فوق کلیوی ترشح می‌شود، یکی از هورمون‌های ضروری برای زندگی فرد است. زمانی که سطح ترشح این هورمون پایین می‌آید، آسیب‌های جبران‌ناپذیری به بدن انسان وارد می‌شود. در حالت کلی می‌توان گفت این هورمون نقش مؤثری در پاسخ التهابی سیستم دستگاه ایمنی بدن ایفا می‌کند. از طرفی باعث پاسخ درست بدن در مقابله با استرس می‌شود. کورتیزول همچنین در توانایی بدن برای تبدیل مواد غذایی به انرژی نقش اساسی دارد.
ترشح پایین کورتیزول می‌تواند به دلیل وجود مشکل در عملکرد درست غده فوق کلیوی باشد که بیماری آدیسون نامیده می‌شود. اصولاً علائم این بیماری به تدریج خود را نشان می‌دهد اما از علائم آن می‌توان به ضعف عضلانی، خستگی، کاهش وزن به صورت تدریجی، فشار خون پایین و تیره شده قسمت‌های مختلف بدن اشاره کرد.
کورتیزول بالا
اگر می‌خواهید بدانید عوارض کورتیزون چیست؟ بالا رفتن سطح کورتیزول بدن، یکی از عوارض مصرف کورتیزون است. در حالت طبیعی بدن انسان از طریق غدد فوق کلیوی، هورمون کورتیزول ترشح می‌کند که برای بدن ضروری و مفید است. در واقع سلول‌های مختلف بدن دارای گیرنده‌های هورمون کورتیزول هستند و از این طریق در تنظیم قندخون، کاهش التهاب و تنظیم متابولیسم بدن مؤثر هستند.
حال در شرایطی که میزان هورمون کورتیزول از سطح نرمالی بالاتر رود، اثرات جانبی منفی برای بدن ایجاد می‌کند. از جمله اختلالات میزان کورتیزول بالا، سندروم کوشینگ است. از علل کورتیزول بالا، داشتن استرس مزمن، مشکلات و بیماری‌های مربوط به غده فوق کلیوی، افسردگی، مصرف الکل و داروهای استروئیدی مانند کورتیزون است.
داروی کورتیزول چیست؟
کورتیزول یک هورمون کورتیکواستروئید است که به وسیله غده فوق کلیوی تولید می‌شود. داروی کورتیزول یا هیدروکورتیزون دارویی است که در صورت ترشح پایین کورتیزول تجویز می‌شود. در واقع با توجه به این که ترشح پایین این هورمون باعث بروز بیماری‌هایی مانند آدیسون و نارسایی غده فوق کلیوی می‌شود، تجویز داروهای کورتیزول برای برقراری تعادل آب و نمک بدن و فشارخون طبیعی لازم است. از این دارو همچنین برای درمان بیماری‌هایی مانند مشکلات تنفسی، سرطان، اختلالات سیستم ایمنی و آلرژی شدید استفاده می‌شود.
پماد هیدروکورتیزون برای چیست؟
از پماد هیدروکورتیزون برای درمان بیماری‌ها و مشکلات پوستی مانند نیش حشرات، آلرژی، بثورات پوستی، اگزما، خارش اندام‌های تناسلی خارجی زنان و خارش مقعد مورد استفاده می‌شود.
استفاده از پماد هیدروکورتیزون تنها به صورت موضعی است و باید بر روی موضع موردنظر استفاده شود. فروش این پماد بدون نسخه پزشک هم قابل تهیه است اما بهتر است قبل از خرید آن با پزشک مشورت کنید. استفاده از پماد هیدروکورتیزون نیز عوارض خاص خود را دارد. استفاده از این پماد، در اطراف زیربغل توصیه نمی‌شود. دقت داشته باشید از تماس پماد هیدروکورتیزون با چشم، بینی یا دهان خودداری کنید و در صورت تماس، بلافاصله با آب بشورید.
پماد کورتیزون
ترکیبات کرم‌ها و پمادهای کورتیزون، همگی ترکیباتی از داروهای استروئیدی هستند که عملکردی شبیه به هیدروکورتیزون دارند. در واقع تفاوت اصلی آن‌ها در میزان قدرت ترکیب آن‌ها است. پمادهای کورتیزون مانند دیگر کرم‌های استروئیدی برای درمان خارش، سوزش، تورم و التیام بخشیدن به زخم‌های التهابی به کار می‌روند.
در مورد پماد اگر می‌خواهید بدانید عوارض کورتیزون چیست؟ باید گفت مصرف بیش از حد پمادهای کورتیزون، نازک شدن دائمی پوست را به دنبال دارند. مخصوصاً اگر در محل‌های تا خورده پوست مانند زیربغل، زیرسینه و کشاله ران استفاده شوند. به همین دلیل هم توصیه می‌شود تا حد امکان از مصرف پمادهای کورتیزون در این قسمت‌ها خودداری کنید. از عوارض دیگر پمادهای کورتیزون می‌توان به بروز جوش یا آکنه بر روی پوست اشاره کرد.
آزمایش کورتیزول
آزمایش کورتیزول دارای انواع مختلفی است که به صورت آزمایش خون، بزاق دهان و ادرار انجام می‌شود. آزمایش ادرار کورتیزول نسبت به انواع دیگر جامع تر است و طی یک دوره ۲۴ ساعته انجام می‌شود. در صورتی که آزمایش خون و بزاق دهان، میزان کورتیزول بدن را در یک زمان خاص از روز نشان می‌دهد.
آزمایش کورتیزول جهت تشخیص سندرم کوشینگ و آدیسون که هردو از اختلالات پرکاری و کم کاری غدد فوق کلیوی هستند؛ استفاده می‌شود. میزان تولید و ترشح این هورمون با استفاده از هورمون ACTH تولید شده از غده هیپوفیز، تعیین می‌شود.
جمع بندی
در این مقاله به عوارض مربوط به کورتیزون پرداختیم. ممکن است شما هم بخواهید بدانید، عوارض کورتیزون چیست؟ مصرف داروهای کورتیزون عوارض زیادی برای بدن دارد که یکی از مهم ترین عوارض آن، به هم ریختن تعادل سطح ترشح هورمون کورتیزول است. به طور کلی کورتیزول یکی از هورمون‌های ضروری برای بدن است که توسط غدد فوق کلیوی ترشح می‌شود. این هورمون بر متابولیسم پروتئین، چربی و کربوهیدرات بدن اثر می‌گذارد و باعث تبدیل آن‌ها به انرژی می‌شود.
همان طور که پایین آمدن این هورمون برای بدن ضرر دارد، بالا رفتن آن نیز آسیب‌های جبران ناپذیری به بدن وارد می‌کند. بنابراین باید تلاش کنیم با تغذیه مناسب و روش درست زندگی، سطح این هورمون را در بدن متعادل نگه داریم. شما هم اگر تجربه‌ای در رابطه با مصرف داروهای کورتیزون دارید، می‌توانید با ما به اشتراک بگذارید.